ជំពូក១

មេរៀនទី២ វីរុសនិងបាក់តេរី

១-ពន្យល់ពាក្យ មីក្រូសារពាង្គកាយ និងរកឧទាហរណ៍។
មីក្រូសារពាង្គកាយ ជាសារពាង្គកាយតូចល្អិតដែលអាចមើលឃើញដោយមីក្រូទស្សន៍។ មីក្រូសារពាង្គកាយមានដូចជា បាក់តេរី ប្រូទីសខ្លះ និងផ្សិតមួយចំនួន។
២-វីរុសជាអ្វី? តើផ្នែកសំខាន់ៗពីរនៃរូបផ្គុំវីរុសគឺអ្វីខ្លះ?
វីរុស​ ជាភាវៈដែលស្ថិតនៅចន្លោះភាវៈមានជីវិតនិងភាវៈគ្មានជីវិត។ ផ្នែកសំខាន់ពីរនៃរូបផ្គុំវីរុសគឺ៖
  • ស្រោមខាងក្រៅជា ប្រូតេអ៊ីន សម្រាប់ការពារ
  • ស្នូលក្នុងជា សម្ភារៈតំណពូជ សម្រាប់បង្កើតវីរុសថ្មីៗ។
៣-ចូររៀបរាប់ពីរបៀបបន្តពូជរបស់វីរុស។
ដំបូងវីរុសភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងភ្នាសកោសិកាធ្មួលដែលត្រូវនឹងវា រួចបញ្ចូលសម្ភារៈតំណពូជទៅក្នុងកោសិកាធ្មួល។ បន្ទាប់មក វាចាប់ផ្ដើមសំយោគសម្ភារៈតំណពូជនិងប្រូតេអ៊ីនថ្មីៗជាច្រើន រួចផ្គុំសម្ភារៈតំណពូជនិងប្រូតេអ៊ីនទាំងនេះជាវីរុសថ្មីៗជាច្រើននៅពេញក្នុងកោសិកាធ្មួល ធ្វើឱ្យកោសិកាធ្មួលផ្ទុះបែកបញ្ចេញវីរុសជាច្រើនឆ្លងទៅបំផ្លាញកោសិកាធ្មួលថ្មីៗទៀតជាបន្តបន្ទាប់។
៤-ចូរប្រាប់ឈ្មោះជំងឺមួយចំនួនដែលបណ្ដាលមកពីវីរុស។
ជំងឺអេដស៍ ជំងឺសិរមាន់ ជំងឺផ្ដាសាយ ជំងឺរលាកថ្លើម ជំងឺគ្រុនស្វិតដៃជើង ជំងឺកញ្ជ្រឹល ជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើម...។
៥-តើបាក់តេរីជាអ្វី? តើរូបរាងបីបែបសំខាន់របស់បាក់តេរីគឺអ្វីខ្លះ?
បាក់តេរី ជាសារពាង្គកាយឯកកោសិកាប្រូការីយ៉ូត ដែលខ្លះមានប្រយោជន៍ ខ្លះចង្រៃ។ រូបរាងបីបែបរបស់បាក់តេរីគឺ៖
  • កុកស៊ី រាងស្វ៊ែ
  • បាស៊ី រាងដំបង
  • ស្ពៀរីឡូម រាងស្ពៀ
៦-ចូរនិយាយដោយសង្ខេបពីរូបផ្គុំរបស់បាក់តេរី។
រូបផ្គុំបាក់តេរីមាន ភ្នាសគ្រោង ភ្នាសស៊ីតូប្លាស ស៊ីតូប្លាស រីបូសូម និងសម្ភារៈតំណពូជស្ថិតនៅជារង្វេលកណ្ដាលស៊ីតូប្លាស។ បាក់តេរីខ្លះមានប្លាសែលសម្រាប់ផ្លាស់ទី ខ្លះមានកន្សោម(កាប់ស៊ុល) សម្រាប់ស្រោបនិងការពារ ខ្លះមានស្ពានចម្លងសម្រាប់ភ្ជាប់គ្នាពេលបន្តពូជដោយជំនាប់ប្តូរ និងខ្លះទៀត មានប្លាស៊ីត ជាសម្ភារៈតំណពូជរាងជារង្វង់តូចមួយក្នុងស៊ីតូប្លាស សម្រាប់ការបន្តពូជដោយជំនាប់ប្តូរ។
៧-តើបាក់តេរីចិញ្ចឹមជីវិតដូចម្ដេច?
បាក់តេរីមួយចំនួនជាស្វ័យជីព អាស្រ័យអាហារដែលវាផលិតដោយខ្លួនឯង និងខ្លះចិញ្ចឹមជីវិតតាមរបៀបជាបរជីពមានសាប្រូភីត អាស្រ័យអាហារបានពីការបំបែកសារធាតុពុករលួយនៃសាកសពសត្វ សំណល់រុក្ខជាតិ និងសំណល់សរីរាង្គផ្សេងៗទៀត និងជាបរាសិត ដោយពឹងអាហារបានពីធ្មួល។
៨-ប្រៀបធៀបការបន្តពូជដោយភេទ និងដោយឥតភេទរបស់បាក់តេរី។
+ការបន្តពូជដោយភេទ
  • ដោយជំនាប់ប្តូរ
  • ដំឡើងទ្វេសម្ភារៈតំណពូជ រួចផ្ទេរសម្ភារៈខ្លះទៅឱ្យបាក់តេរីមួយទៀត
  • បាក់តេរីអ្នកទទួលមានបន្សំសម្ភារៈតំណពូជថ្មី
  • មិនបង្កើនចំនួនបាក់តេរី
+ការបន្តពូជដោយឥតភេទ
  • ដោយការចែកខ្លួនជាពីរ
  • បាក់តេរីមួយដំឡើងទ្វេសម្ភារៈតំណពូជ រួចចែកសម្ភារៈតំណពូជជាពីរ
  • ចំណែកស៊ីតូប្លាសបង្កើតបានបាក់តេរីកូនពីរដូចគ្នាបេះបិទហើយដូចនឹងបាក់តេរីមេ
  • បង្កើនចំនួនបាក់តេរី
៩-ហេតុអ្វីបានជាគេថា បាក់តេរីជាសារពាង្គកាយឯកកោសិកា ប្រូការីយ៉ូត?
បាក់តេរីជាឯកកោសិកាប្រូការីយ៉ូតពីព្រោះសារពាង្គកាយបាក់តេរីបង្កឡើងពីកោសិកាតែមួយ ហើយកោសិការបស់វាពុំមានណ្វៃយ៉ូពិតប្រាកដនោះទេ គឺគ្មានភ្នាសណ្វៃយ៉ូនៅរុំព័ទ្ធសម្ភារៈតំណពូជ។
១០-ចូររៀបរាប់ពីបាក់តេរីមានប្រយោជន៍និងបាក់តេរីចង្រៃ។
+បាក់តេរីមានប្រយោជន៍

  • ផ្នែកឧស្សាហកម្មផលិតអាហារដូចជា ការធ្វើទឹកដោះគោជូរ ប៊័រ ទឹកខ្មេះ ប្រូម៉ាស...
  • ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ ផលិតបានអង់ទីប្យូទិចស្ត្រិបតូមីស៊ីន អេរីត្រូមីស៊ីន...
  • បាក់តេរីស្វ័យជីពផលិតអាហារ ស្រូបយកឧស្ម័នកាបូនិច ហើយបញ្ចេញអុកស៊ីសែនទៅក្នុងបរិយាកាសដែលជួយឱ្យខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធ
  • ជួយបំបែកកាកសំណល់អាហារក្នុងពោះវៀនមនុស្ស
  • បាក់តេរីភ្ជាប់អាសូតមានក្នុងកំពកឫសដើមសណ្ដែក

+បាក់តេរីចង្រៃ

  • បង្កជំងឺ និងទុក្ខទោសដល់មនុស្សសត្វនិងរុក្ខជាតិ។

១១-ប្រាប់ឈ្មោះជំងឺមួយចំនួនដែលបណ្ដាលមកពីបាក់តេរី។
ជំងឺរបេង ជំងឺតេតាណូស ជំងឺក្អកមាន់ ជំងឺប្រមេះ ជំងឺស្វាយ ជំងឺសង់មូ...។