ជំពូក៣

មេរៀនទី២ ដង្ហើមកោសិកា

១-ដូចម្ដេចដែលហៅថា ដង្ហើមកោសិកា?
ដង្ហើមកោសិកាជាដំណើរការដែលកោសិកានៃសារពាង្គកាយត្រូវការខ្យល់ទទួលបានថាមពលពីការបំបែកគ្លុយកូស។
២-ដំណកដង្ហើម និងដំណើរដង្ហើមដូចគ្នាដែរឬទេ? ចូរពន្យល់។
ដំណកដង្ហើម មិនដំណើរដង្ហើមមិនដូចគ្នាទេ។ ដំណកដង្ហើមជាការស្រូបយកអុកស៊ីសែនចូលក្នុងសួត ហើយបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិចពីសួតវិញ។ លំនាំនេះប្រព្រឹត្តទៅនៅក្រៅកោសិកា។ ចំណែកដំណើរដង្ហើម សំដៅដល់ដង្ហើមដែលកើតនៅក្នុងកោសិកាហៅថា ដង្ហើមកោសិកា។
៣-តើដង្ហើមកោសិកាកើតមាននៅកន្លែងណា?
ដង្ហើមកោសិកាកើតមាននៅក្នុងកោសិការបស់សារពាង្គកាយ។
៤-ចូរពណ៌នាពីដំណាក់កាលទី១ និងទី២ នៃដង្ហើមកោសិកា។
+ដំណាក់កាលទី១ កើតឡើងនៅក្នុងស៊ីតូប្លាសនៃកោសិកា។ ក្នុងដំណាក់កាលនេះ គ្លុយកូសត្រូវបានបំបែកតិចតួចទៅជាម៉ូលេគុលគ្លុយកូសតូចៗដោយពុំប្រើអុកស៊ីសែន ហើយបញ្ចេញថាមពលតិចតួច។
+ដំណាក់កាលទី២ កើតមាននៅក្នុងមីតូកុងឌ្រីរបស់កោសិកា។ ម៉ូលេគុលគ្លុយកូសតូចៗត្រូវបានបំបែកបន្តទៀតដោយប្រើប្រាស់អុកស៊ីសែន បង្កើតបានកាបូនឌីអុកស៊ីត និងទឹក ហើយបញ្ចេញថាមពលយ៉ាងច្រើន។
៥-ចូរសរសេរសមីការដង្ហើម។
៦-ចូរបៀបធៀបសមីការដង្ហើមនិងរស្មីសំយោគ។
+សមីការដង្ហើម
+សមីការរស្មីសំយោគ
យើងឃើញថា​CO2​និងទឹក ត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងដំណើររស្មីសំយោគដើម្បីផលិតស្ករនិងអុកស៊ីសែន។ ក្នុងដង្ហើមកោសិកា ស្ករនិងអុកស៊ីសែនជារូបធាតុដើមសម្រាប់ផលិតថាមពល ឧស្ម័នកាបូនិច និងទឹក។ ដូចនេះ រស្មីសំយោគនិងដង្ហើមកោសិកា ជាដំណើរពីរមានលក្ខណៈផ្ទុយគ្នាតែអាស្រ័យគ្នា ហើយដំណើរទាំងពីរនេះរួមគ្នាបង្កើតជាវដ្ដមួយដែលរក្សាបាននូវស្ថេរភាពបរិមាណឧស្ម័នកាបូនិចនិងអុកស៊ីសែនក្នុងបរិយាកាស។
៧-តើដំណើរការដែលកោសិកាទទួលបានថាមពលដោយមិនប្រើប្រាស់អុកស៊ីសែនជាអ្វី?
ល្បើង
៨-តើរស្មីសំយោគនិងដង្ហើមកោសិកាមានទំនាក់ទំនងគ្នាដូច្ដេច?
​រស្មីសំយោគនិងដង្ហើមកោសិកា ជាដំណើរពីរមានលក្ខណៈផ្ទុយគ្នាតែអាស្រ័យគ្នា ទៅវិញទៅមក។ ដំណើររស្មីសំយោគ ស្រូបយកថាមពលពន្លឺពីព្រះអាទិត្យ ហើយប្រើប្រាស់ CO2​និងទឹក សម្រាប់ជារូបធាតុដើម្បីផលិតស្ករនិងអុកស៊ីសែន។ ក្នុងដង្ហើមកោសិកា ស្ករនិងអុកស៊ីសែនជារូបធាតុដើមសម្រាប់ផលិតថាមពលដោយបញ្ចេញ ឧស្ម័នកាបូនិច និងទឹក។ បន្ទាប់មក CO2​និងទឹក ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាថ្មីដោយដំណើររស្មីសំយោគ។ ដូចនេះ ដំណើរទាំងពីរនេះរួមគ្នាបង្កើតជាវដ្ដមួយដែលរក្សាបាននូវស្ថេរភាពបរិមាណឧស្ម័នកាបូនិចនិងអុកស៊ីសែនក្នុងបរិយាកាស។
៩-ដូចម្ដេចហៅថា ល្បើង? តើល្បើងមានប៉ុន្មានប្រភេទ? អ្វីខ្លះ?
ល្បើង ជាដំណើរការដែលកោសិកាទទួលបានថាមពលពីម៉ូលេគុលគ្លុយកូសដោយពុំត្រូវការអុកស៊ីសែន។ ល្បើងមានពីរប្រភេទគឺល្បើងអាល់កុល និងល្បើងអាស៊ីតឡាក់ទិច។
១០-ប្រៀបធៀបល្បើងអាល់កុលនិងល្បើងអាស៊ីតឡាក់ទិច។
+លក្ខណៈដូចគ្នា
  • បំបែកស្ករដោយមិនត្រូវការអុកស៊ីសែន ហើយបញ្ចេញបរិមាណថាមពលតិចតួច
  • ប្រព្រឹត្តទៅនៅក្នុងស៊ីតូប្លាសនៃកោសិកា
  • មិនផលិតទឹក
    • +លក្ខណៈខុសគ្នា
  • ល្បើងអាស៊ីតឡាក់ទិចផលិតអាស៊ីតឡាក់ទិច គ្មានCO2 ហើយត្រូវបានគេយកទៅប្រើក្នុងការផលិតទឹកដោះគោជូរ ម្រូម៉ាស ជ្រក់...។
  • ល្បើងអាល់កុល ផលិតអាល់កុល និងCO2 ។ គេប្រើវាក្នុងទង្វើផលិតស្រា ស្រាបៀ នំប៉័ង...។
១១-តើល្បើងមានប្រយោជន៍និងគុណវិបត្តិអ្វីខ្លះចំពោះមនុស្ស?
+គុណវិបត្តិៈ ផលិតបានថាមពលតិចតួច មិនអាចផ្គត់បានយូរ វាបង្កើតអាស៊ីតឡាក់ទិចក្នុងសាច់ដុំ ធ្វើឱ្យចុករោយសាច់ដុំនិងរមួលក្រពើ អាចឱ្យអាហារជូរផ្អូមដែលផ្ដល់ទុក្ខទោសដល់អ្នកបរិភោគ។ +គុណសម្បត្តិៈ វាអាចផ្គត់ផ្គង់ថាមពលបានបណ្ដោះអាសន្នបើទោះជាកោសិកាសាច់ដុំខ្វះអុកស៊ីសែនក៏ដោយ។ គេអាចប្រើប្រាស់ល្បើងក្នុងការផលិតស្រា ស្រាបៀ ទឹកដោះគោជូរ ជ្រក់ ប្រូម៉ាស នំប៉័ង...។
១២-ចូរពណ៌នាពីល្បើងអាស៊ីតឡាក់ទិចក្នុងកោសិកាសាច់ដុំរបស់យើង។
កាលណាយើងបញ្ចញថាមពលច្រើនហួសដូចជាលេងកីឡាយូរពេក ធ្វើការធ្ងន់ ឬខំប្រឹងរត់ខ្លាំងពេក ធ្វើឱ្យកោសិកាសាច់ដុំប្រើប្រាស់អុកស៊ីសែនច្រើនជាងអុកស៊ីសែនដែលស្រូបចូល ពេលនោះយើងខំប្រឹងដកដង្ហើមយ៉ាងញាប់។ ករណីនេះ ធ្វើឱ្យខ្វះអុកស៊ីសែនក្នុងកោសិកា។ ដូចនេះ កោសិកាសាច់ដុំត្រូវប្រើប្រាស់ល្បើងអាស៊ីតឡាក់ទិច គឺម៉ូលេគុលស្ករត្រូវបានបំបែកក្នុងស៊ីតូប្លាសនៃកោសិកាដោយពុំត្រូវការអុកស៊ីសែន បង្កើតបានអាស៊ីតឡាក់ទិច និងថាមពលតិចតួច មិនអាចផ្គត់ផ្គង់ក្នុងរយៈពេលយូរ។ នៅពេលអាស៊ីតឡាក់ទិចកើតឡើង ធ្វើឱ្យយើងឈឺចុករោយក្នុងសាច់ដុំ។

ចុចមើល  ខ្លឹមសារមេរៀន